ตัวอักษรกับนัยยะทางการเมือง

บทความโดย ประชาธิปไทป์
เผยแพร่ทางเว็บไซต์ PrachathipaType วันที่ 24 มีนาคม 2565

เมื่อวันที่ 19 มีนาคม 2565 มีการจัดกิจกรรมเสวนา “อยากจะม็อบ ขาดพร็อพได้ไง” ที่ Kinjai Contemporary ภายในงานนิทรรศการของ พิพิธภัณฑ์สามัญชน โดยเราได้ไปร่วมสนทนากับ Phar นักออกแบบภาพประกอบและมือกราฟิกจาก iLaw และคุณเอเลียร์ ฟอฟิ จากกลุ่มศิลปะปลดแอก ดำเนินรายการโดย อานนท์ ชวาลาวัณย์ ผู้ก่อตั้งพิพิธภัณฑ์สามัญชน

มีเนื้อหาส่วนหนึ่งที่ทางผู้จัดขอให้เตรียมมา แต่ไม่ได้พูดให้ครบในงาน คือ “ตัวอักษรกับนัยยะทางการเมือง” จึงขอนำเนื้อหาและสไลด์บางส่วนมาเผยแพร่ที่นี่

อ่านได้ที่ https://www.prachathipatype.com/blog/fontsandpoliticalconnotation 

ตัวอักษรบนหมุดคณะราษฎร 2475 ที่ถูกเผยแพร่อีกครั้งเป็นฟอนต์ในปี 2563 ก็เป็นหนึ่งในแบบตัวอักษรที่ใช้วิธีการเขียนแบบนริศเช่นกัน

กล่าวได้ว่า ตัวอักษรแบบที่เคยใช้กันหลายประเทศในยุโรป ถูกนาซีเยอรมันใช้จนกลายเป็นอัตลักษณ์ประจำชาติ พอข้ามมาไทยกลายเป็นตัวอักษรที่รับใช้วัดและวัง ก่อนจะกลายเป็นของประชาชนที่มาเปลี่ยนแปลงการปกครองจากสมบูรณาญาสิทธิราชย์เป็นประชาธิปไตย

ในกรณีนี้จะเห็นว่า แบบตัวอักษรไม่ได้มีความเป็นการเมืองในตัวของมันเอง แต่อยู่ที่ใครเอาไปใช้ แล้วเกิดภาพจำจนสร้างความเชื่อมโยงกับแนวคิดทางการเมืองในภายหลัง

[...]

อย่างไรก็ดี แม้ว่าแบบตัวอักษรด้วยตัวมันเองอาจจะสื่อสารถึงนัยยะทางการเมืองไม่ได้ แต่ถ้าเรามองลึกลงไปอีกขั้นว่าคุณค่าที่อุดมการณ์นั้นยึดถือ และเชิดชู คืออะไร ก็สามารถนำมาเป็นส่วนผสมในการออกแบบตัวอักษรที่เหมาะกับการสื่อสารเพื่อทำงานให้แนวคิดดังกล่าวได้